Birden fazla kişi, günün her hangi bir saatinde, yakın temasa gerek olmadan, ayni bireyin ağızında çirkin koku tespit ediyorsa, ve bu durum en az birkaç ay boyunca kesintili veya kesintisiz olarak devam ediyorsa, bireyin kendisi bu çirkin kokuyu duymuyor olsa bile bu klinik tabloya ağız kokusu ismi verilir. 

Tip 1 Ağız kokusu:

Sadece sabahları uyanıldığında duyulan koku normaldir. Her bireyde mutlaka az veya çok miktarda bulunur. Tedavi edilmez. Tedavi edilse bile tekrar ortaya çıkacaktır

Tip 2 Ağız kokusu:

Dil yüzeyi girintili ve çıkıntılıdır. Kriptaların derin çukurlarına yerleşen bakteriler, salyadan ve besinlerden gelen proteinleri uçucu kükürtlü bileşiklere parçalar.

Ağız kokusunun sebebi uçucu kükürtlü bileşiklerdir. Ağız kokusuna sebep olan düzinelerce VSB gazı vardır. En sık rastlananlarıburada anlatılmıştır. Emin olunuz bunlardan hiç birisini koklamak istemezsiniz.

Tip 3 Ağız kokusu:

Bu grup ağız kokusu da büyük ölçüde dil sırtından gelir fakat bakteri kaynağı ağızın içinde değildir, sinüsler, bademcikler, boğaz veya komşu dokulardır. Bilhassa çocuklarda Tip 1 ile birlikte görülür.

Toplumda hayret edilecek kadar fazla sayıda isanda ağız kokusu sebebidir.

Tip 4 Ağız kokusu:

Sindirim enzim veya organları besinleri gereği şekilde sindiremediği zaman besinler bakterilerin çürütmesine terk edilmiş demektir. Sindirim kanalında açığa çıkan gazlar bireyin isteği ve bilgisi dışında ağıza yükselir. Bireyin geğirmesine gerek yoktur. Burada oluşan gazlar, otururken 0.68 ml/dak, yatarken 0.12 ml/dak hızında ağıza yükselir. Birey bunu bilmez. Bu tip ağız kokusunda mide ile yemek borusu arasındaki gastroözefajial kapak gevşemişse daha fazla çirkin kokulu gaz ağıza dolacaktır. Bilhassa ilerleyen yaş ile orantılı olarak bu tip ağız kokularının görülmesi artar.

Tip 5 Ağız kokusu:

Akciğerden gelir. Ağız kokusu değildir. NEFES KOKUSUdur. İki şekilde meydana gelir. Birincisi: akciğer parankiminde veya alt solunum yolunda bir infeksiyon (pnömoni, plörit, adenit, bronşit vs...) bulunuyor ise buradan açığa çıkan çirkin kokulu gazlar doğrudan ekspirasyon havasına karışır. İkinci yolu ise kimyası değişen kan gazlarının ekspirasyon havasında aromatik bileşiklere dönüşmesidir. Bunun en canlı örneği şeker veya gut hastalarında, diyaliz hastalarında, narkozdan çıktıktan hemen sonra, gebelikte görülen ağız kokusudur. Bu Tip nefes kokusu hastaları ağız kokusu tedavisine asla cevap vermez, ağız içinde ne yapılırsa yapılsın hiç bir iyileşme göstermez. Çünkü ne koku kaynağı ağızdadır, ne ne sebebi ağızdadır.

Tip 6 Ağız kokusu:

Ağzının koktuğunu zannederler. Aslında ağızda ölçülebilir hiç bir patolojik koku bulunmaz. "Benden uzak durduklarına göre galiba benim ağızım kokuyor" düşüncesi hakimdir. Bunlar genellikle duygulu, narin, disiplinli ve içe dönük kişilik taşırlar. Şaşırtmacalı sorular ile teşhis edilirler. Çok zor teşhis ve tedavi edilirler. Psikiyatrist iş birliği ile tedavi edilmelidir. Bu hastalara asla "ağızınız kokmuyor" demeyiniz.

Ağız kuruluğu varsa Tip 1 ağız kokusu bulunur. (Gece ağız açık yatmak, salya eksikliği, radyoterapi sonrası ve alkol alanlar vesaire..)

Ağız içerisinde bakteriler için yataklık edecek her hangi bir mikrop kaynağı varsa Tip1 koku bulunur. Bu mikrop kaynakları sıklık sırasına göre şunlar olabilir:

- Köprü gövdesinin altı

- Gingivitis

- Çürük kavitesi

- Yirmiyaş dişi kapşonu

- Ağızdaki bütün retantif yüzeyler ve temizlenmeyen protezler

Farenjit, tonsillit, sinüzit geçirmekte olan bireylerde Tip 2 ağız kokusu bulunabilir. Birey bu hastalığın farkında olmayabilir.

Postnazal akıntısı bulunan allerjik bireylerde Tip 2 ağız kokusu bulunur. Birey akıntının farkında olmayabilir.

Gastroözefagiyal şfinkter dilatasyonlarında, reflu ve gastrit hastalarında Tip 3 ağız kokusu bulunur.

Sindirim enzim yetersizliklerinde Tip 3 ağız kokusu bulunur. Birey basit (mide yanması, hazımsızlık, gaz) şikayetler ile hastalığa alışmış olabilir.

Asidoz, alkaloz sebebi olabilecek, kan gazlarını ve kan biyokimyasını değiştirebilecek bütün metabolik hastalıklarda (şeker, gut, nefropatiler dahil) Tip 4 ağız kokusu bulunur.

Sürekli olarak ayni besin maddesini her gün yiyenlerde Tip 3 ağız kokusu bulunabilir. Böyle hastalar ancak anamnez ile belirlenebilir

Hamilelerde Tip 4 ağız kokusu bulunur.

Sürekli ilaç kullananlarda Tip 4 ağız kokusu bulunabilir

Oruçlu olan bireylerde Tip 4 ağız kokusu bulunur

Akciğer infeksiyonlarında Tip 4 ağız kokusu bulunur

Hastanızın ağız hijyenini artırınız

Ağızda bakteri tutunabilecek her pürüzlü yüzeyi gideriniz. Ağız içerisindeki bütün yüzeyler bakterileri tutamaz olmalıdır, cilalı olmalıdır. En sık rastlanan problem köprü gövdesidir.

Dil fırçası eğitimi veriniz. Kanatmadan incitmeden her gün dilini fırçalamasını söyleyiniz.

Hastanızın alkol kullanmasını engelleyiniz veya ağız kokusu tedavisinden vaz geçiniz.! Çünkü alkol tek başına ağız kokusu sebebidir.

Dil fırçası eğitimi veriniz. Kanatmadan incitmeden her gün dilini fırçalamasını söyleyiniz.

Köprüleri sökünüz. Sayısız ağız kokusu vakası sadace ağızdaki köprüler sökülünce kaybolmaktadır.!!

Her gece uyumadan önce ve her sabah kahvaltıdan sonra dişler fırçalanmalıdır.

Diş fırçası

1- Seyrek kıllı

2- Orta sert

3- Küçük olmalıdır

Ağız kokusu hastaları çinko içeren diş macunu kullanmalıdır. Piyasamızda 4 tane çinkolu macun vardır.

Dil fırçalandıktan sonra 1 haftadan uzun olmamak şartı ile antiseptik gargara kullanılabilir

.Her diş fırçalamadan sonra dil fırçalanmalıdır. Diş fırçası dilin arka kısmından öne doğru bastırmadan süpürmek sureti ile yapılmalıdır.

Antiseptik gargara alkolsüz olmalıdır.

Antiseptik gargara antienflamatuarsız olmalıdır.

Eczanelerimizde bu özelliklere uygun olan sadece 1 (bir) tane gargara vardır. Diğer gargaralar ağız kokusu tedavisine uygun görünmemektedir.

Antiseptik gargara yerine tuzlu su gargarası kullanılabilir. Tuzlu su gargarasını hipertansiyon ve böbrek hastalarına vermeyiniz.

1-8 hafta boyunca hastanıza çinkolu sakız çiğnemesini önerebilirsiniz. Piyasamızda 2 tane çinkolu sakız vardır

Yukarıdaki tedavi Tip 1 vakalarını tamamen iyileştirir. Tip 2 vakalarında ise kısmi iyileşme olur, Diğer ağız kokusu vakaları yukarıdaki tedavi ile düzelmez.

Not: Bu yazının bazı kısımlarında Dr. Murat Aydın ın makalesinden yararlanılmıştır.